Yangın Dolabı Nedir? Standartları Nelerdir?

Yangın güvenliği, insan hayatını koruma ve mal kaybını önleme açısından vazgeçilmez bir sorumluluktur. Bu bağlamda yangın dolabı sistemleri yapıların yangın anında ilk müdahaleyi sağlayabilecekleri temel savunma hatlarından biridir. İçerisinde yangına müdahale için gerekli hortumlar, lanslar(nozullar) ve diğer ekipmanlar bulunan bu dolaplar yangın söndürmede hızlı ve etkili bir çözüm olur. Özellikle yangının başlangıç aşamasında yapılan doğru müdahale büyük felaketlerin önlenmesinde kritik rol oynar.

Yangın Dolabı Ölçüleri Ne Olmalıdır?

Bir yangın dolabı tasarlanırken içerisine yerleştirilecek ekipmanların rahatlıkla kullanılabilmesi ve acil durumda erişilebilir olması esas alınır. Yangın dolabı ölçüleri standartlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genel olarak dolaplar 600x700x200 mm veya 700x900x250 mm gibi ebatlarda üretilir. Bu ölçüler hem dolabın yeterli ekipmanı saklayabilmesi hem de bulunduğu mekânın mimari yapısına uygun olabilmesi için optimize edilmiştir. Dolap içinde kullanılacak hortum uzunluğu da ölçüleri doğrudan etkileyen bir faktördür.

Yangın Dolabı Yüksekliği Ne Olmalıdır?

Kullanım kolaylığı açısından yangın dolabı yüksekliği, yönetmelik ve standartlarda belirlenmiştir. Dolabın taban yüksekliği, yerden en fazla 1.5 metre yukarıda olmalıdır. Bu yükseklik, acil durumda her yaştan bireyin rahatça dolaba erişebilmesini sağlar. Dolabın yerden çok yüksekte olması, yangın sırasında zaman kaybına ve müdahale zorluğuna sebep olabilir. İdeal yükseklik, yangına müdahalenin hızını ve etkinliğini doğrudan etkileyen bir faktördür. 

Yangın Dolabı Yönetmeliği Hangi Kuralları Koyar?

Türkiye'de yangın güvenliği uygulamaları 2007 yılında yayımlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik esas alınarak düzenlenmiştir. Yangın dolabı yönetmeliği, dolapların nereye konulacağı, hangi sıklıkla yerleştirileceği ve nasıl kullanılacağı gibi pek çok ayrıntıyı zorunlu kılar.

Yangın dolaplarının koridorlarda, kolay ulaşılabilir ve görünür alanlarda olması, hiçbir şekilde kilitli bulunmaması ve üzerinde Yangın Dolabı ibaresinin okunaklı bir şekilde yer alması gerekir. Her dolabın bir bakım ve kontrol planına tabi tutulması işlevsellik açısından zorunludur. Yönetmelik her katta en az bir yangın dolabı bulunmasını ve maksimum 30 metre erişim mesafesi olması gerektiğini de bildirir.

Yangın Dolabı Kullanma Talimatı Nedir?

Yangın anında yaşanabilecek panik ortamı göz önüne alındığında dolap üzerinde açık ve anlaşılır bir yangın dolabı kullanma talimatı bulunması hayati önem taşır. Bu talimat hem yazılı hem de şematik anlatımla kullanıcıya adım adım ne yapması gerektiğini göstermelidir. Genellikle talimat şu adımları içerir:

1. Dolabın kapağını açın.
2. Hortumu tamamen dışarı çıkarın.
3. Su vanasını açın.
4. Hortum ucundaki lans(nozul) ile alevlere doğru su püskürtün.

Bu basit fakat etkili açıklamalar, eğitim almamış bireylerin bile yangına hızlı ve doğru müdahale edebilmesi için önemlidir. Talimatların net olması, kurtarılacak her hayatın değerini artırır.

Yangın Dolabı Kullanımı Esnasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yangın dolabı kullanımı, bazı teknik bilgi ve dikkat gerektirir. Öncelikle hortumun kıvrılmadan ve düğümlenmeden çekilmesi, su basıncının doğru ayarlanması ve lansın güvenli şekilde tutulması gerekir. Kullanıcılar, su akışının kuvvetinden etkilenmemek için hortumu sıkıca kavramalı ve mümkünse bir başkasından destek almalıdır.

Suyu doğrudan yangının merkezine değil, tabanına doğru yönlendirmek, daha etkili bir söndürme için önemlidir. Yanıcı gazların ya da elektrikli ekipmanların olduğu ortamlarda ise dikkatli olunmalı, aksi takdirde müdahale yangını büyütebilir veya elektrik çarpması riski oluşturabilir.

Yangın Dolabı Zorunluluğu Hangi Yapılarda Geçerlidir?

Yangın dolabı zorunluluğu, yapıların kullanım amacı, büyüklüğü ve risk grubuna göre değişir. Yönetmeliklere göre, özellikle konut dışı binalarda belirli alan büyüklüğünü aşan her yapıda yangın dolabı bulundurulması şarttır.

Kullanım alanı 1000 m²'yi aşan konut dışı binalarda mutlaka yangın dolabı sistemi tesis edilmelidir. Yüksekliği 21.50 metreden fazla olan konut binalarında da yangın dolabı zorunlu hale gelmiştir. Bu zorunluluk, yangına müdahale süresini kısaltmak ve can güvenliğini üst seviyeye çıkartmak amacıyla getirilmiştir.

Yangın Dolabı Standartları Nelerdir?

Yangın dolabı standartları, yangın dolaplarının üretim, montaj ve kullanım süreçlerinde minimum güvenlik ve performans seviyelerini belirler. Türkiye’de bu konuda TS EN 671-1, TS EN 671-2 gibi standartlar esas alınır. Bu standartlara göre dolapta kullanılacak hortumların yarı sert olması, iç çaplarının en az 19 mm veya 25 mm olması, dolap içerisinde basınca dayanıklı malzemeler kullanılması gerekir. Dolapların yangın sırasında en az 30 dakika boyunca işlevselliğini koruyacak malzemelerden üretilmesi beklenir.

Yangın Ekipman Dolabı ile Yangın Dolabı Arasındaki Fark Nedir?

Çoğu zaman birbirine karıştırılan yangın ekipman dolabı ve yangın dolabı aslında farklı amaçlara hizmet eder. Yangın dolabı, aktif yangın söndürme ekipmanlarını bulunduran bir dolaptır. Bunun aksine yangın ekipman dolabı yangın söndürme tüpleri, yangın battaniyeleri, gaz maskeleri gibi destekleyici güvenlik ekipmanlarını içerir.

Yangın ekipman dolabı, genellikle acil durum ekipmanlarına hızlı erişimi kolaylaştırmak için kullanılırken yangın dolabı, doğrudan yangınla mücadele için tasarlanmıştır. İki dolap türü de yangın güvenlik planının ayrılmaz birer parçasıdır.