Elektrik Yangını Nedir? Nasıl Çıkar?
Modern yaşamın ayrılmaz parçası haline gelen elektrikli cihazlar ve tesisatlar yaşam konforumuzu artırırken beraberinde bazı riskleri de getiriyor. Bunlardan en tehlikelisi şüphesiz ki elektrik yangınıdır. Sessizce başlayabilen, hızla yayılan ve yanlış müdahalede daha da büyüyen bu yangın türü hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
Elektrik Yangını Nedir?
Elektrik yangını, elektrik akımının yanlış kullanımı, kısa devre, aşırı yüklenme ya da izolasyon hataları sonucu ortaya çıkan bir yangın türüdür. Genellikle kablolar, prizler, sigortalar, elektrikli cihazlar veya panolar gibi elektrikli sistemlerde başlayan bu yangınlar, erken fark edilmediğinde ciddi hasara ve can kayıplarına yol açabilir.
Özellikle nemli ortamlarda, eski tesisatlarda ya da standart dışı malzemelerle yapılmış sistemlerde görülme riski daha yüksektir. Elektrik yangınlarının tehlikeli olmasının bir diğer nedeni ise müdahale sürecinde yapılan yanlışlardır. Su ya da iletken malzemelerle yapılan söndürme girişimleri, yangını söndürmek yerine elektrik çarpmasına yol açabilir.
Elektrik Yangını Hangi Sınıfa Girer?
Yangınlar, söndürme yöntemleri ve müdahale ekipmanlarının doğru kullanılabilmesi için sınıflara ayrılır. Bu noktada “Elektrik yangını hangi sınıfa girer?” sorusunun cevaplanması faydalı olacaktır.
Elektrik yangını sınıfı genellikle C sınıfı olarak bilinir. Bu sınıf, elektrikli ekipmanların neden olduğu yangınları kapsar. Ancak bazı kaynaklarda elektrik kaynaklı yangınlar elektriksel yangın olarak ayrı bir kategori olarak değerlendirilir çünkü elektrik enerjisi yangının doğrudan kaynağıdır ve yanıcı madde sınıflarından farklı bir özellik gösterir.
Yangın sınıfının doğru belirlenmesi, doğru yangın söndürme tüpünün kullanılmasını sağlar ve hayati önem taşır.
Elektrik Yangını Nasıl Çıkar?
Bir elektrik yangını, genellikle herhangi bir sistemdeki arıza sonucu aşırı ısı üretilmesiyle başlar. Bu ısı, zamanla yakındaki yanıcı maddeleri tutuşturur ve yangın başlar. En yaygın çıkış nedenleri şunlardır:
- Aynı prize çok sayıda cihazın bağlanması kabloların kaldıramayacağı kadar akım geçmesine neden olur.
- Farklı fazlardaki kabloların temas etmesi sonucunda aniden büyük bir akım geçer, kıvılcım çıkar ve yangın başlayabilir.
- İzolasyonu bozulmuş kablolar, açıkta kalan iletkenlerle yangına neden olabilir.
- Elektrikli cihazların kaçak akımlarını güvenli şekilde boşaltamaması durumunda kıvılcımlar yangına sebep olabilir.
Her an aktif olan elektrik sistemlerinin bakımsız ya da bilinçsiz kullanımı, elektrik yangını riskini kaçınılmaz hale getirir.
Elektrik Yangınına Nasıl Müdahale Edilmelidir?
Elektrik yangınına yapılan yanlış bir müdahale, yangını söndürmekten çok daha büyük zararlara yol açabilir. Bu nedenle bilgi sahibi olurken “Elektrik yangını nasıl söndürülür?” sorusunun yanıtını öğrenmek kritik öneme sahiptir.
Öncelikle yapılması gereken, yangın çıkan bölgedeki elektriğin ana şalterden kesilmesidir. Elektrik kesilmeden yapılan müdahale, can güvenliği açısından son derece risklidir. Sonrasında ise yangın söndürme aşamasına geçilir.
Elektrik yangını söndürme işlemi için kesinlikle su kullanılmamalıdır. Suyun iletkenliği elektriği ileterek yangını söndürmeye çalışan kişiyi çarpabilir. Bunun yerine kuru kimyevi toz, karbondioksit veya halon gazı içeren yangın söndürücüler kullanılmalıdır.
Elektrik Yangını İçin Hangi Yangın Tüpü Kullanılır?
Yanlış tüp seçimi, yangını söndürmek yerine büyütebilir. Bu nedenle elektrik yangını yangın tüpü türleri hakkında doğru bilgiye sahip olmak yapılması gereken ilk şeylerdendir. Elektrik yangınlarında kullanılabilecek yangın tüpleri şunlardır:
- CO₂ karbondioksit tüpleri: Bu tüpler hem elektrik akımını iletmez hem de cihazlara zarar vermeden yangını boğar.
- Kuru kimyevi tozlu tüpler: Genellikle ABC tipi yangınlarda kullanılır. Elektrik yangınlarına da uygundur.
- Halokarbon gazlı tüpler: Bu tür tüplerin özelliği elektronik cihazlara zarar vermeden yangını söndürmesidir, hassas alanlarda kullanmak için idealdir.
Bu tür tüplerin üzerinde genellikle C sınıfı yangınlar için uygundur ibaresi yer alır. Her elektrik panosu ya da elektronik donanımın bulunduğu ortamda bu tüplerin erişilebilir olması hayati önem taşır.
Elektrik Yangınlarında Risk Nasıl Azaltılır?
Yangınla mücadelede en etkili yöntem her zaman önleyici tedbirlerdir. Elektrik yangınlarının önüne geçebilmek için aşağıdaki adımlar uygulanabilir:
- Periyodik elektrik tesisatı kontrolleri,
- TSE belgeli, kaliteli ürün kullanımı,
- Aşırı yüklenmeden kaçınmak,
- Topraklama sistemlerinin düzenli kontrolü,
- Yangın alarm ve dedektör sistemlerinin kurulumu,
- Ortamda uygun elektrik yangını müdahale ekipmanlarının bulundurulması.
Bu tedbirler, yangın çıkma ihtimalini ciddi oranda azaltır ve olası durumlarda etkili müdahale edilmesinde rol oynar. Elektrik yangını, günümüz teknolojik yaşamının doğal bir sonucu olarak ortaya çıkabilecek tehlikeli bir durumdur. Doğru bilgiye sahip olmak, yangın sırasında panik yapmadan doğru müdahaleyi yapmak ve uygun elektrik yangınına özel söndürme ekipmanlarını kullanmak hayat kurtarır.