Anma Basıncı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Anma basıncı, bir vananın ya da başka bir basınçlı ekipmanın tasarım ve performansına ilişkin ölçüte verilen isimdir. Anma basıncı nominal basınç ismiyle de bilinir. Anma basıncı, vanaların güvenli ve işlevsel şekilde çalışabilmesi adına tasarlanan maksimum basınç seviyesinin bir göstergesidir. Anma basıncı genellikle valf üzerindeki bir simge, işaret ya da bir etiketle belirtilir. PN (Pressure Nominal) ya da ANSI (American National Standards Institute) kısaltmaları ve sınıflandırlamaları ile belirtilir.
Bu basınç türü, normal çalışma koşullarında ve sürekli olarak taşınabilen basıncın ifadesidir. Bu değer, bazı hesaplamalara bağlı olarak belirlenir ve sistemin performansını gösterir. Anma basıncının bilinmesi güvenli bir çalışma süreci için oldukça önemlidir. Sistemin belirli bir basınçta güvenli şekilde çalışabilmesi için bu değerin bilinmesi gerekir. Anma basıncının bilinmesi aşırı basınç durumlarının önlenmesine de yardımcı olacağı için arızaların önüne geçilmesinde etkili bir önlem olur.
Anma ölçüsü, DN; Q (m3/saat), v (m/san) olmak üzere; Q = v × (π×d²/4) olduğundan, buradan çıkan DN(mm)= 18,8 × √(Q/v) formülü ile bulunabilir.
Anma Basıncı Nerelerde Kullanılır?
Sıvı ya da gaz taşıyan boru sistemlerinin güvenli çalışma basıncının belirlenmesi amacıyla anma basıncı kullanılabilir. Tanklar ve depolama kaplarının üst sınır basınçlarının belirlenmesinde tercih edilebilir. Pompa sistemleri ve emniyet ventilleri de yine anma basıncının kullanılabileceği alanlar içinde bulunur. Pompaların çalışabileceği güvenli basıncın ölçülmesinde yardımcı olur. Emniyet ventillerinin açılma ve çalışma basınçları arasındaki çalışma aralığının güvenli bir noktada olmasına yardımcı olur.
Anma Basıncının Bilinmesi Neden Önemlidir?
Anma basıncı, yani nominal basınç; bir sistemin güvenli bir şekilde, kazalar oluşmadan ve uzun süre boyunca çalışabilmesi adına önemli bir role sahip olur. Anma basınç değeri, sistemin çalışmasını sürdürebilmesi açısından ve güvenlik sağlanması açısından oldukça önemlidir.
- Anma basıncının bilinmesi, sistemin basınç yüklenmeden çalıştırılabilmesine yardımcı olur. Basınç sınırlamalarının doğru bir şekilde yapılması sayesinde sistemdeki patlama ve arıza gibi riskler oldukça azaltılabilir.
- Bu basınç; yalnızca sistemi korumakla kalmaz, aynı zamanda sistemde yaşanabilecek aksaklıklar yüzünden insanların zarar görmesinin de önüne geçer.
- Sistemin parçalarının anma basıncına uygun şekilde çalışması optimizasyon konusunda avantaj sağlar. Bu durum da sistemin düzenli ve istenilen şekilde çalışmasına katkıda bulunur.
- Anma basıncı ve buna uygun şekilde sistemin işlemesi sayesinde sistem parçalarında yıpranma, aşınma gibi etkiler daha az görülür. Bu sayede bileşenler daha uzun ömürlü olarak kullanılabilir.
- Nominal yani anma basıncına uygun çalışma, maliyetlerin önüne geçilmesinde yardımcıdır. Sistemlerin anma basıncının üstünde bir seviyede çalışması parçaları hızlı eskitebilir ve maliyetlerin artmasına neden olabilir.
- Bakım ve onarım gibi işlemler belirli aralıklarla yapılmalıdır. Bununla birlikte belirlenen basıncın üzerinde seyreden bir sistem işleyişi malzemelerin hızlı bir şekilde eskimesine ve yıpranmasına yol açar. Anma basıncına uygun bir şekilde işleyen sistemde ise basınç kaynaklı hasar ve sorunların önüne geçilebilir.
Nominal basınç, oldukça kritik sistemlerde kullanılması gereken önemli bir bileşendir. Petrol boru hattı gibi kritik alanlarda kullanılır. Petrol hatlarında anma basıncına uygun işlem yapılması petrolün güvenli bir şekilde ulaşımını sağlar ve çevreye zarar vermez. Basınçlı kaplarda kullanılan anma basıncı gazların depolanabilmesinde güvenliği sağlayan bir eleman olur. Emniyet ventillerindeki anma basınçları da riskli alanlarda güvenlik sağlar.